Strefa pożarowa – czym jest i dlaczego jest istotna dla bezpieczeństwa?

Ochrona przeciwpożarowa jest kluczowym elementem zapewniającym bezpieczeństwo budynków i ich użytkowników. W obliczu potencjalnego zagrożenia pożarem, skuteczność zastosowanych rozwiązań ochrony biernej może zadecydować o minimalizacji strat materialnych oraz, co najważniejsze, uratowaniu ludzkiego życia. Jednym z najważniejszych elementów tej ochrony jest pojęcie strefy pożarowej, która odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się ognia. W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym jest strefa pożarowa, jakie są jej rodzaje oraz jak należy ją prawidłowo zabezpieczyć, by skutecznie spełniała swoją funkcję.

Czym jest strefa pożarowa?

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, strefa pożarowa to wydzielona część budynku, która jest oddzielona od innych obszarów za pomocą przegród ogniowych o określonej odporności ogniowej lub pasów wolnego terenu. Jej głównym celem jest ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia na pozostałe części obiektu oraz zapewnienie bezpiecznej ewakuacji osób znajdujących się w budynku.

Dzięki takiemu podziałowi możliwe jest skuteczne spowolnienie rozwoju pożaru, co daje strażakom czas na podjęcie działań gaśniczych, a użytkownikom na opuszczenie zagrożonego obszaru. Strefy pożarowe stanowią fundament efektywnej ochrony biernej, pozwalając na minimalizowanie ryzyka rozprzestrzeniania się ognia zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i przemysłowych.

Podział ochrony przeciwpożarowej: czynna i bierna

Ochrona przeciwpożarowa dzieli się na dwa kluczowe rodzaje: ochronę czynną i bierną. Oba podejścia współdziałają, by skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się ognia, zapewniając bezpieczeństwo użytkownikom budynków oraz ograniczając szkody materialne.

Ochrona czynna obejmuje systemy i technologie, które aktywnie reagują na zagrożenie pożarem. Do najważniejszych elementów tej ochrony należą:

• Systemy sygnalizacji pożaru – urządzenia, które szybko wykrywają obecność dymu, ciepła lub płomieni i natychmiast alarmują użytkowników budynku oraz odpowiednie służby.
• Systemy oddymiania i wentylacji – instalacje umożliwiające usunięcie dymu i gorących gazów z obszarów objętych pożarem, co ułatwia ewakuację i działania gaśnicze.
• Oświetlenie awaryjne – specjalne systemy oświetleniowe, które zapewniają widoczność dróg ewakuacyjnych podczas awarii zasilania.
• Instalacje gaśnicze – systemy, takie jak tryskacze czy gaśnice, które automatycznie lub ręcznie gaszą pożar w jego początkowej fazie.

Ochrona bierna skupia się na prewencji i spowolnieniu rozprzestrzeniania się ognia poprzez zastosowanie odpowiednich materiałów i konstrukcji budowlanych. W jej skład wchodzą:

• Wydzielenie stref pożarowych – kluczowy element ochrony biernej, polegający na podziale budynku na sekcje oddzielone przegrodami ogniowymi, co ogranicza możliwość rozprzestrzeniania się ognia.
• Zabezpieczenia konstrukcji stalowych, drewnianych i materiałów łatwopalnych – stosowanie powłok ogniochronnych oraz materiałów o wysokiej odporności ogniowej, co zwiększa stabilność konstrukcji podczas pożaru.

Elementy wydzielenia strefy pożarowej
Wydzielenie stref pożarowych opiera się na zastosowaniu odpowiednich elementów konstrukcyjnych i technicznych, które są kluczowe dla skutecznej ochrony biernej.

Ściany i stropy
Podstawowym elementem wydzielenia strefy pożarowej są ściany i stropy odporne na działanie ognia. Ich główną funkcją jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się płomieni, gorących gazów i dymu do innych części budynku. Klasyfikacja ogniowa tych przegród opiera się na trzech parametrach:

• R – nośność ogniowa, określająca, jak długo przegroda zachowuje stabilność konstrukcyjną.
• E – szczelność ogniowa, czyli zdolność przegrody do zapobiegania przedostawaniu się ognia i dymu.
• I – izolacyjność ogniowa, oznaczająca zdolność do ograniczenia wzrostu temperatury po drugiej stronie przegrody.
  Minimalne czasy odporności ogniowej, określone w minutach, zależą od rodzaju budynku oraz jego przeznaczenia.

Uszczelnienia otworów w ścianach
Dla zachowania skuteczności przegród ogniowych konieczne jest odpowiednie uszczelnienie wszelkich otworów:

• Kurtyny pożarowe – elastyczne osłony stosowane w dużych otworach, które automatycznie opadają w przypadku pożaru, ograniczając przemieszczanie się ognia i dymu.
• Drzwi przeciwpożarowe – specjalistyczne drzwi wyposażone w mechanizmy automatycznego zamykania oraz uszczelki pęczniejące, które w wysokich temperaturach rozszerzają się, zapewniając szczelność.

Zabezpieczenia instalacji wentylacyjnej
Instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne mogą stanowić drogę rozprzestrzeniania się dymu i ognia, dlatego ich zabezpieczenie jest kluczowe. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem są:

• Klapy pożarowe – elementy instalacji, które automatycznie zamykają się podczas pożaru, odcinając przepływ powietrza i ograniczając przemieszczanie się dymu.

Każdy z powyższych elementów pełni istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa pożarowego budynku, a ich prawidłowe zastosowanie jest kluczowe dla skutecznej ochrony.

Dlaczego prawidłowe wydzielenie stref pożarowych jest kluczowe?

Prawidłowe wydzielenie stref pożarowych to fundament ochrony przeciwpożarowej, który ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ludzi, ograniczenie strat materialnych oraz zgodność budynku z obowiązującymi przepisami.

Ochrona życia ludzi
Najważniejszym celem stref pożarowych jest zapewnienie możliwości bezpiecznej ewakuacji osób znajdujących się w budynku. Dzięki ograniczeniu rozprzestrzeniania się ognia i dymu, użytkownicy mają więcej czasu na opuszczenie zagrożonego obszaru. Szczelne przegrody ogniowe oraz odpowiednio zabezpieczone instalacje zapobiegają przedostawaniu się niebezpiecznych gazów na drogi ewakuacyjne, co znacząco zwiększa ich funkcjonalność i bezpieczeństwo.

Ograniczenie strat materialnych
Skutecznie wydzielone strefy pożarowe ograniczają skalę zniszczeń, jakie może spowodować pożar. Dzięki przegrodom ogniowym i innym zabezpieczeniom ogień nie rozprzestrzenia się na cały budynek, co pozwala na szybsze jego ugaszenie i zmniejsza koszty związane z odbudową oraz naprawą zniszczonych elementów.

Spełnienie wymagań prawnych
Przepisy przeciwpożarowe, takie jak Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r., jasno określają wymogi dotyczące wydzielania stref pożarowych w budynkach. Zgodność z tymi przepisami nie tylko minimalizuje ryzyko odpowiedzialności prawnej, ale także gwarantuje, że obiekt spełnia najwyższe standardy bezpieczeństwa. Nieprzestrzeganie wymagań może prowadzić do kar finansowych, problemów z odbiorem budynku, a przede wszystkim – do zagrożenia życia i zdrowia użytkowników.

Jakie błędy najczęściej popełniane są w wydzielaniu stref pożarowych?

Niewłaściwe wydzielenie stref pożarowych może znacząco obniżyć skuteczność ochrony przeciwpożarowej i zwiększyć ryzyko rozprzestrzenienia się pożaru. Oto najczęściej popełniane błędy:

Brak odpowiednich przegród ogniowych lub ich niewłaściwa klasa odporności
Jednym z najczęstszych problemów jest stosowanie przegród o zbyt niskiej klasie odporności ogniowej lub całkowity brak takich przegród w miejscach, gdzie są wymagane. Przegrody te powinny być zgodne z określonymi normami i wytrzymać działanie ognia przez określony czas, co pozwala na skuteczne opóźnienie jego rozprzestrzeniania się.

Nieszczelności w otworach, np. brak kurtyn czy uszczelek
Szczególnie istotne są uszczelnienia otworów w przegrodach ogniowych, takich jak drzwi, okna czy przejścia instalacyjne. Brak odpowiednich uszczelek pęczniejących, kurtyn pożarowych czy właściwego zabezpieczenia przewodów może sprawić, że strefa pożarowa nie spełni swojej roli, umożliwiając przedostanie się ognia i dymu.

Niewłaściwe zabezpieczenie instalacji wentylacyjnych
Systemy wentylacyjne często stanowią potencjalną drogę rozprzestrzeniania się ognia i dymu na inne strefy budynku. Częstym błędem jest brak klap pożarowych lub ich nieprawidłowa instalacja, co skutkuje brakiem możliwości odcięcia zagrożonych odcinków instalacji podczas pożaru.

Unikanie tych błędów oraz stosowanie sprawdzonych rozwiązań i technologii to klucz do skutecznej ochrony przeciwpożarowej budynków.

Profesjonalne zabezpieczenie stref pożarowych z PREVENT4YOU
Zabezpieczenie stref pożarowych to kluczowy element ochrony przeciwpożarowej, wymagający fachowej wiedzy oraz odpowiednich rozwiązań technologicznych. Firma PREVENT4YOU specjalizuje się w kompleksowym podejściu do ochrony przeciwpożarowej, oferując usługi dopasowane do indywidualnych potrzeb każdego klienta.